Skład i łamanie tekstu książek to – najogólniej mówiąc – działania, mające na celu nadanie tekstowi odpowiedniego kształtu. Czynności składu i łamania należą ponadto do ostatniego etapu pracy nad wydaniem książki. Oznacza to, że sam tekst przeszedł już redakcję i korektę – następnie po dokonaniu składu i łamania powinien być już gotowy do druku.
DTP czyli Desktop Publishing
W dzisiejszych czasach można spotkać się z terminem desktop publishing, a częściej z jego skrótem, czyli DTP. Mimo że składanie dotyczy stricte tekstu, a łamanie formy, w jakiej będzie on wydany (w tym przypadku książki), obecnie terminy te nierzadko stosuje się zamiennie, a oba podane określenia podlegają znaczeniowo pod DTP. Trzymając się jednak pierwotnych znaczeń pojęć składających się na współczesne DTP, należy zaznaczyć, że najpierw dochodzi do łamania, a następnie do składania.
Łamanie polega na wprowadzeniu jeszcze niesformatowanego tekstu na strony, składanie – na nadaniu mu odpowiedniego wyglądu, czyli właśnie na sformatowaniu (to również na tym etapie określa się konkretną liczbę stron, jaką będzie miała książka). Oznacza to między innymi dobór odpowiedniego fontu (często niepoprawnie nazywanego czcionką, która odnosi się do tradycyjnej, niecyfrowej metody druku), ale także zadbanie o brak wdów, sierot, bękartów i szewców. Przytoczone pojęcia nazywają potocznie błędy formatowania, które polegają na niewłaściwym umiejscowieniu określonej części tekstu – przykładowo wdową określany jest krótki, zwykle jednowyrazowy, wiersz pozostawiony na końcu akapitu. Warto zaznaczyć, że podczas formatowania należy mieć na uwadze również późniejsze szycie czy też klejenie książki – skład powinien odpowiednio przygotować do tego tekst. W przypadku książek publikowanych jedynie w formie elektronicznej problem ten oczywiście znika.
Na co wpływa dobrze wykonany skład?
Dobrze wykonane skład i łamanie tekstu książek gwarantuje ich estetyczność i przejrzystość, co z kolei przekłada się w pierwszej kolejności na ich pozytywny odbiór przez potencjalnego klienta, a następnie – na wygodę podczas czytania. Należy pamiętać, że zarówno jedna, jak i druga część tego etapu procesu wydawniczego jest kluczowa do wypracowania zamierzonego efektu. Osiągnięcie wyznaczonego celu ułatwiają specjalistyczne narzędzia i programy, które do dyspozycji ma tak zwany detepowiec (a zatem osoba zajmująca się między innymi składem i łamaniem tekstów różnych publikacji), ale nic nie zastąpi rzetelnej wiedzy, umiejętności i doświadczenia – a to przecież tylko jeden z etapów wydawania książki.
